از مدرسه ها- قسمت چهارم

دیروز جلسه ی پرسش و پاسخ نزدیک ترین مدرسه به خونه مون رو رفتم.

این مدرسه، یه مدرسه ی شبه-منتسوریه.

مدیرش یه خانم بسیااار مهربون بود. یعنی من فکر می کنم مدیر هر مدرسه ای به تنهایی، می تونست نماینده ی کل سیستم اون مدرسه باشه.

مدرسه ی اول، یه خانم خشک و جدی که هر دو دقیقه یه بار می گفت ما اینجا نمره داریم! مدرسه ی کاتولیک، یه خانم جوون و کمی به خودش نامطمئن (یا شاید استرسی یا کم تجربه) که ترکیبی از جدیت و مهربونی بود. مدیر مدرسه ی سوم یه آقای با اعتماد به نفس بالا و شفاف و کمی شوخ طبع و موافق پذیرش تنوع و خارجی ها و ... .

این مدرسه، مدیرش یه خانم مهربون نسبتا تپل میانسال یا متمایل به مسن (شاید 55 اینا) که حتی وقتی وسط ارائه اش، صدای یه بچه ی شاید چند ماهه بلند شد، گفت آخی، می دونم برات خسته کننده است، یا وقتی یه پسر بچه ای یهویی تنهایی وارد سالن شد (یه جوری که معلوم نبود پدر و مادری همراهشه یا نه)، گفت سلام آقا کوچولو، بفرمایید.

از همون اول که شروع کرد گفت مدرسه ی ما مونتسوری نیست، والدورف هم نیست. ما فقط یه سری از مفاهیم مونتسوری رو داریم. بعضی ها فکر می کنن ما تو مدرسه مون داریم می رقصیم فقط. نه. این طوری نیست.

ما دقیقا همون مفاهیمی رو باید آموزش بدیم که مدرسه های دیگه و از این جهت هیچ فرقی بین ما با بقیه نیست.

کلاس هامونو را با m نام گذاری می کنیم، اما این ام به معنی مونتسوری یا ماری (اسم کوچیک خانم مونتسوری که این سبک رو بنیان گذاری کرده) نیست؛ ام یعنی mixed. همین.

این جلسه از همه ی جلسه های دیگه طولانی تر بود چون سیستم مدرسه فرق داشت.

همون اول توضیح داد که ما معتقدیم بچه ها باید با هم قاطی باشن. شما فکر کنین یه خونه ای باشه که توش فقط پیرا زندگی کنن. به نظرتون اون خونه چه جور خونه ایه؟ خیلی غمگینه؛ نه؟ خب مدرسه هم همینه. به نظر ما، مدرسه ای که توش بچه هایی از سن های مختلف با همدیگه کار کنن، بهتر از مدرسه ایه که بچه های هم سن فقط پیش همدیگه باشن.

بچه های 0 تا 3 سال با همدیگه نگهداری میشن توی مهدکودک ها و همه اینو خیلی مثبت ارزیابی می کنن. هیچ کس نمیگه باید بچه های یک ساله رو از سه ساله جدا کنین. بچه های سه تا شش سال، با همدیگه نگه داشته میشن و همه به نظرشون این سیستم هیچ مشکلی نداره. اما به شیش سال که می رسه، یهو میگن خب از حالا باید همه تون از همدیگه جدا بشین. چرا؟ چرا فکر نمی کنین که همون سیستم رو میشه تا آخر ادامه داد؟ مگه توی خونه هامون آدم هایی با سن های متفاوت نیستن؟ مگه خواهر و برادرها سن هاشون متفاوت نیست؟ دلیلی نداره فکر کنین از شیش سال به بعد، یهویی آدم ها یه طوری تغییر می کنن که بهترین راه حل اینه که مثلا 27 تا بچه ی شش ساله رو کنار هم بذاریم و 27 تا بچه ی 7 ساله رو کنار هم.

به نظر ما، میشه همون سیستم همه با همی که بچه ها از بدو تولد باهاش هستن و تا آخر عمرشون هم در زندگی واقعی باهاش رو به رو هستن رو توی مدرسه هم داشت و این طوری نباشه که ما بیایم به مدت مثلا 12 سال، بچه ها رو از سیستم واقعی زندگی روزمره دور کنیم.

این دلیل اصلی ای بود که برای داشتن کلاس های ترکیبی بیان کرد.

بعد گفت که ما 8 تا کلاس داریم و هر کلاس حدود 27 نفر داره و در کل فکر کنم گفت 221 نفر اینا دانش آموز دارن.

توی هر کلاس، از بچه های کلاس اول هستن تا چهارم. بچه های کلاس اول که میان، بسته به شرایط، هر کدومشون به یکی از این کلاس ها فرستاده میشن. به طوری که بچه های یه کلاس تقریبا همگنن. یعنی این طوری نیست که مثلا همه ی بچه هایی که ورزش رو خیلی دوست دارن بذارن توی یه کلاس، همه ی اونایی که علاقه به ریاضی دارن توی یه کلاس. نه. برعکس؛ توی هر کلاس، مثلا 4 نفر بیشتر اینو دوست دارن، چهار نفر بیشتر اونو دوست دارن و ... . بین 5 تا 8 دانش آموز کلاس اولی به هر کدوم از این کلاس ها هر سال اضافه میشه.

گفت حدود 56 تا شاگرد کلاس اولی داشته ان پارسال مثلا که بین 8 کلاس پخش شده ان.

در مورد اینکه بچه های کلاس چهارمی مثلا بخواد اولی ها رو اذیت کنن، گفت که این اتفاق نمیفته و اتفاقا دقیقا برعکسه. گفت معمولا تصور اینه که توی این مدرسه ها بچه ها بیشتر با هم درگیر میشن؛ در حالی که این طور نیست و بچه ها چون عادت کرده ان که با هم باشن، اتفاقا کلاس چهارمی ها یاد می گیرن که باید از بچه های کوچیک تر دفاع کنن و مراقبشون باشن، در واقع میشه کلاس ها رو خانواده بدونیم. هر کلاس از این هشت کلاس، یه خانواده ان با هم و بچه های بزرگتر اتفاقا کمک می کنن به کوچیک ترها.

اول سال که بچه های کلاس اولی وارد میشن، توی همون کلاس مشترک، میزشون از بقیه جداست تا بهتر بشه براشون چیزیو توضیح داد. اما بعد کم کم که پیش میرن، قاطی میشن با بقیه خودشون.

علاوه بر کلاس های کار آزاد (Freiarbeit: فرای آربایت)، کلاس درس هم دارن. کلاس درس ها به صورت 1a, 2a, 3a و ... هستن. یعنی از کل اون بچه های یکی از کلاس های میم (که توش هر چهار کلاس قاطین)، بچه های کلاس اولی جدا میشن و با همدیگه بهشون درس داده میشه (مثلا برای آموزش الفبا) و کلاس دومی ها جدا میشن و درس خودشون (مثلا علوم) بهشون درس داده میشه.

یعنی این طور نیست که بچه ها اصلا کلاس درس نداشته باشن مثل مدرسه های دیگه. دارن. ولی کار آزاد هم دارن و بیشتر زنگ هاشون کار آزاده.

کار آزاد یعنی چی؟ یعنی به هر بچه ای یه کاری داده میشه که خودش انجام بده. هر بچه ای یه ایده ای داره و می گه من می خوام امروز این کارو بکنم. ایده اش رو پیاده می کنه، تمریناتش رو انجام میده و کارش رو به انجام می رسونه. در واقع، فرقش با مدرسه های دیگه اینه که بچه تمرینش رو خودش انتخاب می کنه. اما یه چهارچوبی وجود داره و این جوری نیست که یه بچه ای بگه خب من فقط ریاضی دوست دارم و هیچ تمرین آلمانی ای انجام نده. می تونه تمرین آلمانیشو سریع انجام بده و بعد بره هرچی دوست داشت انجام بده.

اینکه بچه ها توی یه کلاس از سنین مختلفن به این معنی نیست که بچه ی کلاس چهارمی میاد مثلا توی نوشتن حروف الفبا به بچه ی کلاس اولی کمک می کنه، بلکه به این معنیه که توی چیزهای کلی به همدیگه کمک می کنن. مثلا به بچه ی کلاس اولی میگیم برو پیش منشی، میگه من بلد نیستم منشی اتاقش کجاست. یه کلاس سومی میگه من می برمش. یا مثلا یه کلاس چهارمی به یه کلاس اولی جاهای مختلف مدرسه رو نشون میده، بهش کمک می کنه که وسایلشو کجا باید بذاره و ... . اما توی درس همدیگه هیچ دخالتی ندارن و این طوری نیست که فکر کنین خب بچه ی من یاد نمی گیره چون دیگران براش ممکنه انجام بدن.

کلا نظرشون این بود که بچه ها درست همون طور که از خواهر و برادرشون چیزیو یاد می گیرن، اینجا هم از بزرگتراشون چیزی یاد می گیرن. و بزرگتر هم که میشن مراقبت کردن از بچه ها و کمک کردن به همدیگه رو یاد می گیرن. حتی برای بچه های خجالتی، این مدل مدرسه می تونه مفیدتر باشه.

بچه ها توی این مدرسه می تونن سه سال بمونن یا پنج سال. یعنی اگر بچه ای استعدادش بیشتر باشه، چون کلاس مشترکه، راحت تر میشه جهشی خوند. یعنی؛ اگر معلم ها ببینن که یه بچه بیشتر از سنش می تونه یاد بگیره، می تونن با پدر و مادر صحبت کنن و اجازه بدن اون تمرین های یه سال بالاتر رو انجام بده و زودتر بره بالا و بر عکسشم هست. اگر بچه ای دیرتر یاد بگیره، میتونه بیشتر توی یه کلاس بمونه و از این نظر مثل مدرسه های دیگه نیست که بچه احساس کنه الان یهویی باید همه ی دوستاشو از دست بده و بره بشینه سر یه کلاس دیگه. بچه در عین اینکه توی همون کلاسه و با همون بچه ها، دیرتر از بقیه میره بالا.

در مورد ا گ اس هم مثل بقیه گفت که از ساعت 15 میشه بچه رو برداشت. بعدش بهتره که راس ساعت بیاین، مثلا 3، 3.5، چهار و ... .

در مورد ثبت نام هم مثل همون یکی مدرسه گفت که از نوامبر به بعد ما بررسی می کنیم، حدود ژانویه-فوریه، شما نتیجه رو می گیرین.

تو نوامبر اینا براتون یه نامه میاد که باید تست های پزشکی بچه رو انجام بدین.

روز ثبت نام ما با بچه تون بازی می کنیم تا ببینیم سطحش چیه و چطور بچه ایه و ... ولی این بازی، معیار ما برای برداشتن بچه نیست. چون ممکنه یه بچه ای روز اول خیلی خجالتی باشه و دلش نخواد صحبت کنه. این فقط یه ارزیابیه از بچه، همین.

گفت سال گذشته ما همه ی بچه هایی که مال این شهر بودن رو تونستیم قبول کنیم. ولی خب یکی مال یه شهر دیگه بود، اونو رد کردیم. معمولا هم می تونیم به همه ی کسایی که درخواست داده ان جا بدیم.

برای کسایی که می خوان بیان این مدرسه، یه جلسه ی آشنایی هست که حدود آپریل میاین با بچه تون تا خانواده ها همدیگه رو بشناسن، بچه ها همدیگه رو بشناسن.

دوباره باز یه روز دیگه هم یه جلسه ی دیگه دارن برای ارزیابی بچه (بازم قبل از شروع مدرسه) که گفت اون روز بچه رو میارین میذارین و میرین. بعد میاین ورش میدارین. ما اینا رو برای خودمون یادداشت می کنیم و قرار نیست در موردش به شما گزارشی بدیم.

بعدم که یه روز جشن شکوفه هاست و بچه ها میان، یه ساعتی توی مدرسه هستن و میاین می برینشون و از روز بعدش مدرسه شون واقعا شروع میشه.

فردا (یعنی امروز) می تونین بیاین مدرسه رو توی یه روز عادی ببینین. می دونیم که این کار آزاد که می گیم، خیلی برای والدین بلک باکسه و فکر می کنن چه چیز مرموزی توشه و بچه ها دارن چیکار می کنن. برای همین ما یه روز توی طول هفته رو در نظر گرفته ایم که شما می تونین بیاین ببینین مدرسه رو.

ما توصیه مون اینه که بدون بچه ها بیاین، چون شما قراره تصمیم بگیرین. اگر بچه تون بیاد و ببینه و خوشش بیاد یا نیاد و شما تصمیم دیگه ای براش بگیرین، خودتون اذیت میشین. بچه قابلیت اینو نداره که تصمیم بگیره کجا براش مناسبه. اما اگر دوست داشتین، می تونین بچه هاتونو بیارین. فقط لطفا دقت کنین که معلم ها واقعا دارن درس میدن، سعی کنین خیلی مزاحمشون نشین. و اینکه ممکنه چیزای عجیب غریب هم ببینین دیگه. شما توی یه روز عادی میاین مدرسه و ممکنه ببینین که مثلا دو تا بچه دعوا می کنن یا هر چیز دیگه ای.

دیگه اینکه در مورد اینکه بچه ها بعد از این مدرسه چطوری میرن به مدرسه های دیگه با سیستم های کاملا متفاوت، گفت که بچه ها خیلی راحت عادت می کنن و مشکلی از این بابت نیست.

وسط حرف هاشم هی دو سه بار با خنده گفت آدما فکر می کنن بچه های این مدرسه ها نمیرن دبیرستان ولی میرن، نگران نباشین.

اما بعدتر وسط حرفاش گفت من اصلا راجع به تعدادی که میرن به دبیرستان صحبت نمی کنم چون به نظرم اصلا معیار مناسبی نیست که بر اساس اون تصمیم بگیرین که یه مدرسه مدرسه ی خوبیه یا نه.

و خب این آخری خیلی زد تو پر من دیگه. من نمی گم بچه حتما باید بره دبیرستان، ولی نباید هم این جوری باشه که ما بچه رو بذاریم تو مدرسه ای که بعدا اگر خواست بره دبیرستان، مجبور بشه بیشتر از بقیه تلاش کنه.

--

من رفتم تو فیس بوک یه اکانت درست کردم، توی یکی از گروه های شهرمون پرسیدم که اگه میشه بیاین تجربه هاتونو بگین این مدرسه یا فلان مدرسه (اونی که مدیرش آقا بود). تقریبا همه گفته ان این مدرسه. حالا رفتم پرسیدم میشه از این مدرسه دبیرستان هم رفت؟ چند نفر میرن دبیرستان؟ حالا منتظرم تا جواب بدن.

--

ولی من چیزی که دوست نداشتم، آمار ندادن اون خانم مدیر بود. خب به نظر من، هر آدمی حق داره ملاک متفاوتی داشته باشه. اینکه از دادن آمار امتناع کنیم صرفا به این دلیل که این معیار ما نیست، کار درستی نیست. شاید شنونده، معیارش دقیقا دبیرستان رفتن باشه!

حالا امروز میریم مدرسه رو ببینیم. سعی می کنم از مدیره یه جوری بپرسم که بالاخره میشه روی مدرسه ی شما حساب کرد اگه آدم براش مهم باشه دبیرستان رفتن یا نه.

--

یه چیزی که خانمه گفت و به نظرم خیلی جالب و درست بود این بود که می گفت از من می پرسن آیا این مدرسه برای بچه های فلان مدل مناسبه یا نه. من با اطمینان میگم بله. این مدرسه برای هر بچه ای مناسبه. اما سوال اینه که آیا این مدرسه برای این والدین هم مناسبه یا نه؟ بچه ها کنار میان با سیستم هر مدرسه ای، اونی که کنار نمیاد، پدر یا مادر بچه است.

--

الان دیگه همه ی مدرسه ها رو رفتیه یم. فکر می کنم احتمالا همون مدرسه ی کاتولیک انتخاب اولمون باشه. این مدرسه رو باید اون بحث دبیرستان رفتنش رو بپرسم. اگه بیشتر به درد کسایی بخوره که بعدا می خوان برن رئال شوله، احتمالا انتخاب دوممون میشه همون مدرسه ی آقای مدیر (که رایانم همونجا میره).